Türkiye’deki başlıca medya grupları ve hangi kuruluşları kontrol ettikleri konusunda ayrıntılı, Bilgi edinmek zorundayız. Türkiye adil ...
Türkiye’deki başlıca medya grupları ve hangi
kuruluşları kontrol ettikleri konusunda ayrıntılı, Bilgi edinmek zorundayız. Türkiye
adil ve demokratik bir devlet yapısını inşa etmeye çalışırken, vesayet ve
üstünlük psikolojisi ile yaratılan etki alanlarında kendilerine konfor alanları
inşa edecek sistemler oluşturmak ve adalet erkini ihlal edecek ortamları ve
teşebbüsleri görmek ve ona göre tedbirler almak zorunluluğumuz vardır.
Kamuya açık
kaynaklar vasıtası ile (Medya Ownership Monitor / haber ajansları / şirket
bildirimleri / ansiklopedik girişler) temel alınarak,Sahiplik ve devirler sık
değişebildiği için, medya kuruluşları hakkında en güncel durumu derinlemesine
kontrol edip güncel bilgi olarak paylaşmalıyız.
Adil bir
paylaşımın etkisiz olduğu, kitlelerin bireylere tercih edildiği bir sistemin
ikame edildiği ülkelerde, medya ve basın, “gerçekleri milletten gizlemek”
misyonunu yerine getirirler. Neo liberal anlayışların yürürlükte olduğu bütün
ülkelerde durum böyledir.
Bizim
ülkemizde, “Roberto Kiyosaki’nin ifadesi ile ülke servetinin yüzde doksanı,
nüfusun yüzde onunun elindedir.” Şeklindeki tespitine uygun bir sistem yürürlüktedir.
Ülke kaynaklarını, kredilerle, istisna uygulamalar ve vergi muafiyetleri
marifeti ile elde ettikleri fırsatların adil ve insani olmayışı, toplumun
tepkisine muhatap olmaması için, toplumun doğru bilgilenmesinden ziyade
yönlendirilmesi gereğini düşünmektedirler.
Adalet erki,
temel insan hakkı, teşebbüs hürriyetinin yok edilerek, azınlığın çoğunluğa
egemen olacağı bir sitemin sürdürülebilir olması, basının ve medyanın. “kör
kuvvetinin” manüplasyonla toplumun bilgilendirilmesine bağlıdır.
Ülkemizde,
etkili medya guruplarının özellikle sermaye gurupları tarafından el
değiştirmesi, bilinmesi gereken önemli bir husustur.
Ülkemizdeki
medya gurupları ve kontrol ettikleri kuruluşların bilinmesinde yarar vardır.
Demirören
Medya Gurubu;
Öne çıkan
varlıklar: Hürriyet,
Posta, Fanatik, Hürriyet Daily News (bazı iştirakler),
bazı TV ve dijital varlıklar (Doğan grubunun medya ayağının 2018’de Demirören’e
satılmasıyla genişlemiştir). Media
Ownership Monitor
Turkuaz/Kalyon/Zirve
bağlantılı guruplar;
Öne çıkan
varlıklar: Sabah,
ATV, Aksam, Turkuvaz portföyündeki TV ve gazete markaları;
sahiplik iç içe geçmiş holding/şirket ilişkileriyle anılıyor. (Kalyon / Zirve /
Turkuvaz ilişkileri kaynaklarda detaylı ele alınır). Media
Ownership Monitor
Doğuş Yayın grubu (doğuş Grubu);
Öne çıkan varlıklar: NTV (haber kanalı), (Doğuş
yayınevleri / radyo ve bazı TV kanalları). Doğuş Grubu’nun medya kolu geçmişte
Türkiye’nin büyük yayıncılarından biri olmuştur. tr.wikipedia.org
Ciner grubu; Öne çıkan varlıklar (geçmiş): HaberTürk,
Show TV, Bloomberg HT vb. (2024 sonu / 2025 başı döneminde bazı
devir/sahip değişiklikleri ve TMSF/operasyon haberleri raporlanmıştır). euronews
Albayrak Medya grubu;
Öne çıkan varlıklar: Yeni Şafak ve Albayrak grubuna bağlı diğer
dergi/dijital yayınlar ve portallar. Albayrak Grubu’nun medya kanalları
iktidara yakın çizgide değerlendirilir. albayrak.com.tr
Can Holding;
Son dönemlerde (2024–2025 haberleri) büyük holdinglere
ait bazı medya şirketleri hakkında vergi/irtibat/soruşturma ve devlet el
koyması/ TMSF’ye devredilme olayları görüldü; örneğin Can Holding’e ait bazı
yayınlar ve Show TV / Habertürk ile ilgili haberler medyada yer aldı. Bu tür
devlet müdahaleleri medyada sahiplik değişikliklerine yol açabiliyor. AP
News
Türk medya grubu/Star-Grubu benzeri medya/Ethem
sancak/Zeki Yeşildağ ;
Star, Yeniçağ gibi bazı gazeteler geçmişte farklı
yatırımcı/işadamları arasında el değiştirdi; “Türk Medya” veya benzeri holding
adları aracılığıyla toplanmış portföyler mevcut. Bu tip yapıların sahiplik
geçmişi ticaret sicili ve haberlerle takip edilebilir. Media
Ownership Monitor
Bağımsız/Muhalif yayınlar;
Sözcü: Estetik Publishing / Beme Media Group (sahiplik
yapısı ve editoryal çizgisi kaynaklarda yer alır). Cumhuriyet:
Cumhuriyet Vakfı tarafından yönetilen gazeteler arasında sayılır. Bu tür
kuruluşlar, büyük holdinglere kıyasla farklı (daha muhalif / laik / kemalist)
çizgide yayın yapıyor. Media
Ownership Monitor
Kamu yayıncısı:
TRT;
Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) — devlet
yayıncısı olarak ulusal radyo/televizyon kanallarını işletir; dolayısıyla
doğrudan devlet kontrolündedir. (Kamu yayıncılığı kapsamında değerlendirilir.)
Konu analiz edileceği zaman bu durum ne anlama
gelmektedir? Sahiplik yoğunlaşması: Büyük medya varlıkları genellikle
büyük holdinglerin bünyesinde toplanmış durumda; bu durum haber çeşitliliğini
ve bağımsızlığı etkileyebiliyor. Media
Ownership Monitor
Siyasal ve ekonomik bağlar: Birçok büyük medya grubunun
sahipleriyle iktidarla veya kamu kaynakları/ihalelerle ilişkilere dair
tartışmalar var — bu da “dolaylı etki” riskini artırıyor. Media
Ownership Monitor
Kamuoyunu bilgilendiren, haberleşme ve iletişim
sağlayan, yorumlayıp değerlendiren medya kuruluşlarının sahiplilikleri ve
bağlantılı oldukları siyasi yapıları, kamuoyuna açık yayın yapan medya
kaynaklarından edinmek, belki de en doğru yöntem olarak değerlendirmelidir. Bu
sebeple kamu ihtiyaç ve hizmetlerinde sorumluluğu olanların ifa ettikleri
görevlerde, ne derece saydam, güvenilir ve adil uygulamaları da bulundukları da
meydana çıkar.
Nesim Yalvarıcı
Not: bir sonraki yazı, dış
bağlantılı medya olacaktır.
YORUMLAR