Denilebilir ki; “siyasi ayak”; örgütün gizlilik stratejisi, doğrudan delil bırakmaması, soruşturmaların ağırlıkla bürokrasiye yönelmesi,...
Denilebilir ki; “siyasi ayak”; örgütün gizlilik
stratejisi, doğrudan delil bırakmaması, soruşturmaların ağırlıkla bürokrasiye
yönelmesi, hukuki standartların yüksekliği ve siyasi/cezai sorumluluk farkı nedenleriyle
hukuken somutlaştırılamamıştır.
Bu nedenle Türkiye’de bu konu hukuki değil,
ağırlıkla siyasi ve toplumsal bir tartışma olarak kalmıştır.
Devlet, “siyasi ayağı” ortaya çıkarabilmek üzere, bir
takım yöntemler kullanabileceği düşünülmelidir. Bu yöntemler; siyasi finansman
(Forenzik) “adli bilişim” incelemesi denilen yöntem, Bir örgüt siyaset kurumuna
erişmek istiyorsa en önemli araç finansmandır.
Devlet şu kanalları ayrıntılı biçimde tarayabilir; Dernekler,
vakıflar, Danışmanlık şirketleri, Siyasi kampanya bağış kanalları, İhale-destek-hibe
ilişkileri, STK → siyasi aktör para akışları… Bu, dünyada terör örgütleriyle
ilişkilerin ortaya çıkarılmasında en etkili yöntemdir.
“Lobicilik
ve etki operatörleri” haritalaması; Doğrudan siyasetçiye ulaşmak yerine,
örgütler genelde ara düzey aktörleri kullanır. Danışmanlar, Siyasi iletişimciler,
Bürokrasi–siyaset arası köprü isimler, Medya–siyaset bağlantılar, Devlet, bu
aktörlerin temas ağlarını çıkararak örgütle dolaylı bağları tespit
edebilir.
Bürokrasi-siyaset
temas analizi; Örgütün bürokrasideki unsurları ile siyasi mekanizma arasında, atama
süreçleri, ortak karar trafiği, talimat zinciri, mevzuat değişikliği talepleri gibi
bağlar incelenir. Bu yöntem, “örgütün siyasal alanı hangi kanallarla
etkilediğini görünür kılar. Dijital delil ve şifreli iletişim analizi; ByLock
benzeri araçlara siyaset alanında doğrudan erişmek zordur; ancak devlet;
eş zamanlı kullanılan mesajlaşma programları, kapalı devre mail sistemleri, örgüte
ait sosyal medya koordinasyon ağlar üzerinden temas noktalarını bulabilir. Bu
tür analizler matematiksel ağ modellemesi ile yapılır.
“Eylem
-karar zaman çizelgesi” yöntemi; Bu teknik istihbaratta “temporal
correlation” (eylem ve faaliyetlerin yönü ve şiddeti)olarak bilinir.
Şuna bakılır; Örgütün faaliyetleri, Siyasi söylem–karar–tasarruflar,
Yasama süreci davranışları aynı zaman diliminde korelasyon gösteriyor
mu? Eğer tekrarlayan örüntüler varsa, irtibat araştırması derinleştirilir.
Geriye dönük
atama/ilerleme analizi, Örgüt, siyasi ayağını çoğu zaman kadrolaşma üzerinden
gösterir. Devlet şunları inceleyebilir; Belli dönemlerde hızlı yükselen
bürokratlar Aynı siyasi kanaldan destek gören atamalar Örgütle bağlantılı
kişilerin siyasi süreçlere etkisi…
Bu analiz “kişiler” değil, “örüntüler” üzerinden
yapılır.
Tanık-İtirafçı
bilgisi ile siyaset ağlarının eleştirilmesi yöntemi ile İtirafçılar çoğunlukla;
örgüt toplantıları, karar mekanizmaları, kimlerle temas kurdukları konusunda
bilgi verir.
Devlet, bu ifadeleri siyasetteki; danışman, bürokrat, iletişim
sorumlusu, siyasi temsilci ağlarıyla eşleştirebilir. Bu yöntem örgütün “dolaylı
etki mekanizmasını” aydınlatır.
Medya-siyaset
çerçeveleme analiz yöntemi; Örgütler siyasi sonuç elde etmek için medyayı
manipülasyon aracı olarak kullanır.
Devlet şunları inceleyebilir; Belirli medya
gruplarının siyasi söylemle eş zamanlı mesajları, Haber çerçevelemesinin örgüt
amaçlarıyla paralelliği, Propaganda–lobi ortaklıkları Bu tür analizler modern
“algoritmik medya istihbaratı” yöntemleridir.
STK
ekosistem analizi; Örgüt, siyaseti genellikle STK’lar üzerinden etkiler.
Bu nedenle devlet; Dernek/vakıf kuruluş amaçları, Yönetici–üyeler
arası çapraz bağlar, Yurtdışı bağlantıları, Siyasi karar süreçlerine etki
girişimler gibi unsurları haritalar. Bu yöntem, örgütün “ön sokak siyasetini”
ortaya çıkarır.
Siyasi Ahlak
ve şeffaflık mevzuatının güçlendirilmesi; Bu, hukuki–sistemik bir yöntemdir. Siyaset
finansmanının şeffaflaştırılması, Milletvekili ve bakan danışmanlarının kayıt
altına alınması, Lobicilik yasasının çıkarılması, Siyasi bağışların geriye
dönük denetlenmesi, Kamu görevlileri için “çıkar çatışması beyanı” sistemi…
Bu yapılar güçlü olursa örgütlerin siyasi ayağı doğal
olarak görünür hâle gelir.
Bir devletin terör örgütlerinin siyasi bağlantılarını
tespit etmesini hedeflediğinde; istihbarat teknikleri, finansal analiz, şeffaflık
mekanizmaları, medya veri analitiği, bürokrasi–siyaset bağlantı incelemesi, ağ haritalama
gibi yöntemlerin birlikte kullanılması ile mümkündür.
Bu yöntemler kişileri hedef almaz; sadece örgütsel
örüntüleri görünür kılar.
Nesim Yalvarıcı
YORUMLAR