Uzun zamandan beri kamuoyunda, medya ve basın yoluyla gündemde tutulan “vesayet savaşları” konusunu, kavramın kendisini hukuki yönüyle a...
Uzun zamandan beri kamuoyunda, medya ve basın yoluyla gündemde tutulan
“vesayet savaşları” konusunu, kavramın kendisini hukuki yönüyle anlamalıyız.
Böylece, anlam bütünlüğü içinde olayları anlamak ve anlamlandırmanın doğru
olacağını düşünmek gerekir.
Vesayet, Reşit olup da belirli nedenlerle kısıtlanması gereken kişilerin
yahut reşit olmayıp da anne – babası ile arasında velayet ilişkisi bulunmayan
çocukların kişisel veya malvarlığı haklarının korunması amacıyla bir “vasi” ile
aralarında kurulan ilişkiye “vesayet” denir.
Yukarıda bahsettiğimiz şekilde vesayet altına alınan kişinin, kişilik
haklarının korunması ve malvarlığının yönetimi için görevlendirilen kişiye “vasi”
denir. Vesayet nedir denildiği zaman akla gelen ikinci soru “vasi” ne demek
sorusudur.
Bu tanım, kişi ile ilgilidir. Bizim ifade etmek istediğimiz veya anlamak
istediğimiz husus, dünya milletler ailesi içinde, bir milletin varlığını
korumak üzere, hukuk ve insan hakları ile temellendirilmiş bir devletin vesayet
pozisyonudur. Yani varlıkları kabul görmesine rağmen kendisini yönetemeyen,
koruyamayan devletlerin durumu ile ilgilidir.
Genellikle, sınırdaş olan ülkelerin, siyasi, egemenlik, sınır
anlaşmazlıkları, kültürel ve ekonomik yönden çıkar çatışmaları durumu baş
gösterdiğinde, diplomasi ile meselenin çözümüne gidilmesi, devletlerarası bir
teamüldür. Ülkelerin bahsi geçen
meselelerde anlaşamama ciheti ile bir durumda, güç ve baskı yolunu
denemektedirler.
Güç dengeleri eşit olmayan ülkeler, kendilerini korumak üzere, bölgesel
veya küresel güç unsuru olan ülkelerle diplomatik ilişkiye girip durumunun
güvenceye alınmasını talep edebilmektedir. Eğer küresel veya bölgesel güç,
ilgili devletin güvenliğinde destek ve koruması ile ilgili politikalar
destekleyecek ise, devletin haklarını korumak üzere, yine aynı devlete,
politik, askeri, ekonomik destekler vererek, uyguladıkları stratejinin adı
vesayettir. Burada, “vasi” durumundaki devletin bizzat savaşmayarak, vesayetini
aldığı ülkeyi savaşa veya operasyonel faaliyetlere sevk etmesi olarak
anlaşılmalıdır.
Ukrayna, batı vesayetinde(ABD; İngiltere; Almanya; Fransa, İtalya, Kanada)
Rusya ile savaşması, Hamasın, İran’ın vesayetinde bulunması, İsrail’in ABD ve
batı bloğunun vesayetinde hareket etmesi bu çerçevede anlaşılması gerekir.
Sonuç olarak, doğrudan savaşa girmeyen küresel ve bölgesel güçlerin
kendilerini temsilen başka devletlerin savaşa girmesinde, kendilerine lojistik,
silah, ekonomik ve politik desteği doğrudan veya dolaylı vermek durumu olarak
vesayet savaşları olarak anlaşılmaktadır. Bazen vasi sayısı birden fazla
olabildiği de, görüldüğünü, Ukrayna ve İsrail’in desteklenmesinde görülmektedir.
NESİM YALVARICI
YORUMLAR